|
" Türkiye Türkçesinde adlık yüklemlik ulamı (Ek Fiil) "
Sağlam, Esra
Yılmaz, Özlem Deniz
| Document Type
|
:
|
Latin Dissertation
|
| Language of Document
|
:
|
Turkish
|
| Record Number
|
:
|
1108226
|
| Doc. No
|
:
|
TLpq2462404752
|
| Main Entry
|
:
|
Sağlam, Esra
|
|
|
:
|
Yılmaz, Özlem Deniz
|
| Title & Author
|
:
|
Türkiye Türkçesinde adlık yüklemlik ulamı (Ek Fiil)\ Sağlam, EsraYılmaz, Özlem Deniz
|
| College
|
:
|
Marmara Universitesi (Turkey)
|
| Date
|
:
|
2019
|
| student score
|
:
|
2019
|
| Degree
|
:
|
Master's
|
| Page No
|
:
|
87
|
| Abstract
|
:
|
Bu çalışmada, Türkiye Türkçesinde genellikle “ek fiilin çekimi” olarak adlandırılan morfolojik birimler incelenmektedir. Söz konusu birimler, çalışmada “adlık yüklemlik ulamı şekilleri” olarak adlandırılmaktadır. Adlık yüklemlik ulamı, üç özel ulamdan meydana gelmektedir: Adlık bildirme kipliği ulamı (“bildirme ekleri”), adlık dolaylılık (rivayet) kipliği ulamı [“ek fiilin duyulan (öğrenilen) geçmiş zaman kipi”] ve adlık pekiştirme (kuvvetlendirme) kipliği ulamı (+Dİr şekli). Bu şekiller, “yargı”nın yanı sıra “kiplik”, “zaman” ve “eden (fail)” anlamlarına sahiptirler. Adlık bildirme kipliği ulamı, iletilen yargının gerçekle örtüştüğünü bildiren adlık bitimli şahıs şekilleri topluluğudur. Bu ulamın adlık bildirme (haber) kipliği şimdiki zaman (öğrenci+yim, öğrenci+sin, öğrenci+ø…) ve adlık bildirme kipliği geçmiş zaman ulamı (öğrenci+ydi+m, öğrenci+ydi+n, öğrenci+ydi+ø…) olmak üzere iki özel zaman ulamı vardır. Adlık dolaylılık kipliği ulamı, kendisine şahıs eki getirilen imiş yarı analitik ekiyle kurulur. İletilen yargı içeriğinin dolaylı yoldan edinilmiş olduğunu bildiren bitimli şekiller topluluğudur. Bu ulam şekilleri, sahip oldukları “dolaylılık kipliği anlamı” vasıtasıyla “öğrenilmişlik”, “çıkarsama”, “varsayma”, “küçümseme” gibi nüansları iletebilir: hatalı+ymış+ım, hatalı+ymış+sın, hatalı+ymış+ø… Adlık pekiştirme (kuvvetlendirme) kipliği ulamı, getirildiği adlık bitimli kelime şeklinin anlam bileşenine ikincil kiplik anlamı olarak pekiştirme kipliği anlamı katan ve +Dİr şeklinden ibaret olan ikincil kiplik ulamıdır. Bu kiplik anlamı vasıtasıyla konuşucu “kesinlik”, “olasılık”, “beklenti”, “tahmin”, “varsayım” gibi nüansları pekiştirir. Adlıklara ulanan +sE şekli ise adlık yüklemlik ulamının bir şekli değildir. Söz konusu şekil, bu çalışmada adlık çekimi ulamlarından biri olan adlık belirteç (zarfsı) kategorisi şekli olarak değerlendirilmektedir.
|
| Subject
|
:
|
Linguistics
|
| |